نور یقظه و بیداری:
 
 
عالمان اخلاقی اولین منزل سلوک را یقظه می دانند. یقظه در مقابل غفلت به معنای بیداری روح از خواب غفلت است.
 
یقظه نوری است الهی که در دل مومن وارد می شود و او را از خواب غفلت بیدار می کند و باعث می شود با چشم باز حقایق عالم و زندگی را ببیند و آگاهانه زندگی کند.
 
در کتاب مقامات معنوی آمده است: ای عزیز اولین نوری که به قلب عبد می رسد و قلب عبد بدان منور می گردد، نور یقظه است، این نور به عبد حیات می دهد و او را برای درک نور تنبیه آماده می کند.
 
وقتی نور یقظه در دل سالک پرتو افکند سالک را به سیر وا می دارد. این نور در تمام مدت سلوک همراه سالک هست.
 
هر مانعی که از سالک دفع و هر حجابی از او گرفته شود برای او انتباه جدیدی حاصل می گردد. این انتباهات در راه سلوک غیرقابل تصور و غیرقابل تحدید است. بدین معنا که سالک در هر حال در انتباه و بیداری یا یقظه جدیدی خواهد بود.
 
پس اگر گفته شد، فردی بیدار گشت و متنبه شد، نباید تصور شود، او با یک جلوه به حقیقت واصل گشت. ابتدای سلوک را از آن جهت که قبل از آن عالم بی خبری و بی اطلاعی است یقظه نامیده اند.
 
سالک وقتی بیدار شد و از لباس عادت خارج گشت و در سلک حق جویان و حق طلبان درآمد، راهی بس طولانی در پیش دارد. معلوم نیست این راه کی به پایان می رسد.
 
آنچه مسلم است، این است که سالک پیوسته، در حال یقظه و تنبه است. نباید فراموش کرد متیقظ آن کسی است که با توجه و عنایت خاص الهی بیدار شده باشد.
 
یقظه ای که با تذکر این و آن پدید آید همچون آتش شمع است با یک حمله هوای نفس خاموش می شود. یقظه ای که با توجه حضرت حق پدید آید همچون آتش پروانه است. برای آن خاموشی نیست. با هوای نفس خاموش نمی شود.
 
سالکی که با عنایت و توجه الهی بیدار گشته، التهاب عجیبی دارد. شب و روز آرام و قرار ندارد. او چون به موقعیت خویش پی برده به جنایات و خیانت های نفس واقف شده، پیوسته برای بهبودی حال خویش در اضطراب است.
 
این اضطراب و التهاب نمی گذارد او با کسی انس گیرد. از اینجا است که مربی او هم متناسب با حال او دستور می دهد: در راه سلوک و قیام به سوی حق دو به دو و یک به یک بپای خیزید. ان تقوموالله مثنی و فرادی (مقامات معنوی، محسن بینا، ج 1، ص 32)